Hoa dành dành

Hoa Dành Dành, còn gọi là Chi Tử hay Bạch Thiên Hương (Gardenia jasminoides), là loài cây bụi thường xanh thuộc họ Cà phê (Rubiaceae). Cây có nguồn gốc từ các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới châu Á (như Trung Quốc, Nhật Bản, Việt Nam…). Dành dành nổi tiếng và được yêu thích trên toàn thế giới bởi những bông hoa màu trắng kem, có hương thơm nồng nàn, quyến rũ đặc trưng. Với vẻ đẹp tinh tế và hương thơm lan tỏa, Dành dành là lựa chọn tuyệt vời để trồng làm cảnh trong sân vườn hoặc trong chậu, mang lại sự sang trọng và thư thái cho không gian. Tên chi Gardenia được đặt theo tên của bác sĩ và nhà tự nhiên học người Scotland, Alexander Garden (thế kỷ 18).

Đặc điểm nổi bật

• Hoa thơm độc đáo: Là một trong những loài hoa có mùi thơm mạnh và dễ nhận biết nhất, thường thơm hơn vào buổi tối. Hoa màu trắng hoặc trắng kem khi mới nở, sau đó ngả dần sang màu vàng kem khi sắp tàn. Hoa có thể là dạng cánh đơn hoặc cánh kép (phổ biến trong trồng cảnh).
• Lá xanh bóng quanh năm: Lá đơn, mọc đối hoặc mọc vòng 3 lá, hình bầu dục, trứng ngược hoặc thuôn dài, chất da dày, màu xanh đậm và rất bóng.
• Quả màu cam đẹp mắt: Quả dạng quả mọng, hình trứng hoặc bầu dục, có các đường gờ dọc, khi chín có màu vàng cam đến đỏ cam, chứa nhiều hạt nhỏ trong cơm quả màu cam. Quả cũng được dùng làm vị thuốc (Chi tử) hoặc chất tạo màu tự nhiên.

Công dụng & Vị trí trồng: Dành dành là cây cảnh giá trị, thường được trồng:

• Làm điểm nhấn hoặc trồng thành bụi trong sân vườn, trước hiên nhà.
• Trồng chậu trang trí ban công, sân thượng, phòng khách (nơi đủ sáng).
• Trồng làm hàng rào thấp (đối với một số giống lùn).
• Hoa dùng để cắm lọ, ướp trà hoặc chiết xuất tinh dầu thơm.

Hướng dẫn trồng & chăm sóc cơ bản

Yêu cầu quan trọng nhất là đất phải có tính axit (pH 5.0 – 6.5), tơi xốp, giàu hữu cơ và thoát nước tốt. Cây sẽ bị vàng lá (bệnh thiếu sắt) nếu trồng trong đất kiềm. Nên sử dụng đất dành riêng cho cây ưa axit hoặc tự trộn đất với nhiều mùn, phân hữu cơ và chất làm thoáng khí.

• Cây ưa nắng đầy đủ hoặc bóng râm một phần. Nơi có nhiều nắng (đặc biệt là nắng sáng) sẽ giúp cây ra hoa nhiều hơn. Tuy nhiên, cần che chắn khỏi nắng trưa hè gay gắt.
• Cây ưa ẩm. Giữ cho đất ẩm đều nhưng không sũng nước. Tưới nước khi lớp đất mặt bắt đầu se khô. Tránh để đất bị úng nước vì cây rất dễ bị thối rễ. Nên dùng nước mềm, không chứa vôi (nước mưa là tốt nhất).
• Cây ưa khí hậu ấm áp, ẩm ướt. Nhiệt độ lý tưởng khoảng 18 – 30°C. Cây chịu nóng khá tốt nhưng không chịu được sương giá hoặc lạnh kéo dài (dưới 10-15°C cây có thể bị hại).
• Bón phân định kỳ trong mùa sinh trưởng (xuân hè). Sử dụng phân bón dành cho cây ưa axit hoặc phân NPK cân đối, pha loãng. Có thể bổ sung sắt nếu cây có dấu hiệu vàng lá. Không bón phân vào mùa đông khi cây nghỉ.
• Thời điểm cắt tỉa tốt nhất là ngay sau khi hoa tàn. Cắt bỏ hoa tàn, cành khô, yếu, sâu bệnh và các cành mọc lộn xộn để cây thông thoáng và giữ dáng đẹp.
• Cây có thể bị rệp sáp, rệp vảy, nhện đỏ, bọ phấn trắng tấn công. Bệnh thường gặp là vàng lá do đất kiềm, thối rễ do úng nước, bệnh đốm lá do nấm.

Lưu ý về độc tính: Cây Dành dành nói chung được coi là an toàn, không độc hại đáng kể khi trồng làm cảnh. Hoa và quả (sau chế biến) còn được dùng làm thực phẩm/trà/màu thực phẩm ở nhiều nơi. Tuy nhiên, vẫn nên tránh ăn phải các bộ phận của cây cảnh nếu không rõ nguồn gốc và cách chế biến an toàn.

Dành dành (bạch thiên hương): Đặc điểm, trồng & nhân giống

Hoa dành dành hay bạch thiên hương (tên khoa học là Gardenia jasminoides) thuộc họ...

18
Th12