Tố liên có tên khoa học là Torenia Fournieri, là loài thực vật sống hàng năm cao trung bình khoảng 20 – 30 cm. Thân cây có hình tứ giác, thẳng đứng và có nhiều nhánh, gần như không có lông.
Contents
I. Đặc điểm hình thái & sinh trưởng
1. Đặc điểm hình thái
- Lá có cuống dài 1 – 2 cm, lá hình trứng hoặc hình mũi mác dài 3 – 5 cm và rộng 1.5 – 2.5 cm, gần như không có lông, đầu lá hơi nhọn, có răng cưa thô.
- Hoa có cuống dài 1 – 2 cm, thường mọc thành cụm ở đầu cành. Lá bắc hình dải, dài 2 – 5 mm; lá đài hình bầu dục màu xanh lục hoặc hơi đỏ tím ở mặt trên, dài 1.3 – 1.9 cm và rộng 8mm, có 5 cánh rộng khoảng 2 mm, hơi chếch xuống. Cánh hoa dài 2.5 – 4 cm, ống tràng hoa có màu xanh tím nhạt, lưng màu vàng. 2 thùy trên màu xanh nhạt, hình trứng ngược dài 1 – 1.2 cm và rộng 1.2 – 1.5 cm; 3 thùy dưới thuôn dài hoặc gần tròn, dài khoảng 1 cm và rộng 8 mm, màu xanh tím.
- Quả nang thuôn dài khoảng 1.2 cm và rộng 5 mm. Hạt nhỏ màu vàng, hình cầu hoặc dẹt. Thời kỳ ra hoa và đậu quả là từ tháng 6 – tháng 12.
2. Đặc điểm sinh trưởng
Cây ưa sáng, phát triển được ở nơi có bóng râm nhưng không chịu lạnh. Đây là loài hoa cận nhiệt đới nên thích nhiệt độ cao, nhiệt độ sinh trưởng lý tưởng nhất là 21 – 28°C, không được thấp hơn 5°C, ra hoa vào mùa hè, có thể trồng ở nhiều loại đất nhưng tốt nhất là đất thoát nước tốt, giàu mùn, tơi xốp.
3. Các loài tương tự
- Torenia concolor có nguồn gốc từ Nhật Bản (Okinawa), Trung Quốc (Quảng Đông, Quảng Tây, Quý Châu, Hải Nam, Vân Nam), Đài Loan, Lào, Myanmar và Việt Nam. Đây là cây lâu năm có rễ mọc ra từ các đốt. Cành mọc xiên hoặc thẳng đứng. Cuống lá dài 2 – 10 mm, phiến lá hình trứng hẹp dài 1 – 4 cm và rộng 0.8 – 2.5 cm, nhẵn hoặc có lông thưa, mép lá có răng cưa, đỉnh tù. Hoa mọc ở nách lá hoặc ngọn, đơn độc hoặc mọc thành cụm, cuống dài 2 – 3.5 cm và dài tới 5 cm khi đậu quả. Đài hoa dài 1.2 – 1.7 cm. Môi hoa có hình tam giác hẹp với 5 thùy nhỏ lộ rõ ở quả. Tràng hoa có màu xanh lam đến xanh tím, dài 2.5 – 3.9 cm, nhị trước có dạng sợi dài 2 – 4 mm. Quả nang dài 1.5 – 1.8 cm. Thời kỳ ra hoa và đậu quả là từ tháng 5 – tháng 11.
- Torenia crustacea là cây hàng năm cao 5 – 10cm. Thân cây trải dài trên mặt đất. Lá mọc đối, dài tới 2 cm và rộng 0.6 – 1.3 cm, mép có răng cưa thô. Hoa có hình môi và dài 7 – 8 mm. Môi trên có hai thùy nông ở đầu còn môi dưới có 3 thùy, có những vệt màu xanh tím đậm ở thùy trung tâm, mép cánh hoa có màu đậm hơn một chút. Đài hoa có 5 thùy nông và 5 gờ dọc cao. Thời kỳ ra hoa là từ tháng 8 – tháng 10.
- Torenia benthamiana có nguồn gốc từ Trung Quốc và Đài Loan. Một loại cây thân thảo lâu năm có lông trắng rậm rạp, rễ mọc từ các đốt dưới. Cuống lá dài khoảng 1 cm, phiến lá hình trứng dài 1.5 – 2.2 cm và rộng 1 – 1.8 cm, mép có răng cưa, đầu lá tù. Cụm hoa mọc ở nách lá, thường mọc thành chùm 3 hoa. Khi đậu quả thì cuống dài 3 cm. Đài hoa mảnh, dài 6 – 9 mm và dài tới 1.5 cm. Quả là quả nang có hình bầu dục hẹp, dài khoảng 10 mm và rộng 2 – 3 mm. Thời kỳ ra hoa và đậu quả là từ tháng 8 – tháng 5 năm sau.
- Torenia asiatica là cây hàng năm có rễ mọc ra từ các đốt. Cành rất nhiều, dài và mảnh. Cuống lá dài 2 – 8 mm. Phiến lá hình trứng hẹp hoặc hình bầu dục dài 1.5 – 3.2 cm và rộng 1 – 2 cm, nhẵn hoặc có lông thưa, thuôn nhọn ở gốc, mép có răng cưa . Hoa mọc ở nách lá, đơn độc hoặc thành chùm. Cuống dài 0.5 – 2 cm. Đài hoa dài 0.8 – 1.5 cm, quả dài 1.5 – 2 cm, có 2 môi và 5 cánh. Môi hoa có hình tam giác hẹp, đầu nhọn và chia thành 5 thùy nhỏ, cánh rộng hơn 1 mm và kéo dài. Cánh hoa có màu đỏ tím đến đỏ xanh, dài 1.5 – 2.5 cm. Quả là quả nang dài 1 – 1.3 cm; hạt có màu vàng và dài khoảng 0.4 mm. Thời kỳ ra hoa và đậu quả là từ tháng 6 – tháng 9.
- Torenia violacea là cây hàng năm cao 8 – 35 cm. Thân mọc thẳng hoặc hơi rũ xuống. Cuống lá dài 0.5 – 2 cm; phiến lá hình trứng hẹp dài 2 – 4 cm và rộng 1 – 2 cm, mép có răng cưa. Hoa mọc thành chùm ở ngọn hoặc đơn độc ở nách lá, hiếm khi mọc thành chùm. Cuống dài khoảng 1.5 cm và dài tới 3 cm khi đậu quả. Đài hoa màu đỏ tím, hình elip dài 1.3 – 1.7 cm và rộng 6 – 8 mm. Tràng hoa có màu vàng nhạt hoặc trắng dài 1.5 – 2.2 cm, nhô ra ngoài đài hoa 1 – 2 mm. Quả là quả nang dài 1.1 – 1.4 cm. Hạt có màu vàng và dài khoảng 0.4 mm. Thời kỳ ra hoa và đậu quả là từ tháng 8 – tháng 11.
II. Tác dụng & ý nghĩa của hoa
1. Tác dụng
Hoa tố liên được trồng nhiều theo luống làm cây hoa trang trí theo viền là chủ yếu. Bạn cũng có thể trồng trong chậu đặt trước hiên nhà, chân cột để trang trí không gian sống. Vì loài này chịu được ánh nắng tự nhiên nên thích hợp trồng ở ngoài trời.
2. Ý nghĩa
Hoa tố liên mang ý nghĩa tượng trưng cho ý chí bền bỉ, vĩnh cửu, vẻ đẹp. Nó thường nở vào buổi sáng mùa hè, sau khi tàn, chúng sẽ nở hoa lại một cách rực rỡ hơn lần trước. Nó còn là biểu tượng may mắn theo người La Mã cổ, tặng cho người khác là gửi đi lời chúc điều ước có thể thành hiện thực.
III. Hướng dẫn trồng & chăm sóc cây
Thường trồng hoa từ hạt. Khi nhiệt độ trên 20°C thì có thể gieo hạt, chỉ mất 2 – 3 ngày để hạt nảy mầm. Cần chú ý là hạt giống hoa rất nhỏ nên khi gieo hạt có thể rắc một ít cát mịn lên mặt đất, không phủ đất lên nữa, bọc màng nilon sau khi gieo và đặt ở nơi có ánh sáng dịu nhẹ để hạt nảy mầm nhanh.
Đất trồng cây màu mỡ, tơi xốp, thoát nước tốt là được, nếu trồng trong chậu thì không trồng chậu quá sâu vì rễ cây nông. Khi cây có 4 – 6 lá thì nên đem đi trồng chậu hoặc trồng luống, ưu tiên trồng ngoài nắng. Khi cây cao 15 – 20 cm có thể ngắt bớt các nụ trên cùng để kích thích cây phân nhánh liên tục và giúp ra nhiều hoa hơn. Từ khi gieo hạt đến khi ra hoa chỉ mất khoảng 3 tháng, chu kỳ sinh trưởng tương đối ngắn.
- Đất trồng nên có độ pH 5.5 – 5.8. Bạn có thể cân nhắc hỗn hợp đất vườn, than bùn, mùn lá và đá trân châu theo tỷ lệ 4:3:2:1.
- Nếu trồng chậu đặt trong nhà thì cường độ ánh sáng tối thiểu là 100 – 1000 lux, ánh sáng tự nhiên tốt nhất cho cây phát triển không quá 30.000 lux và tránh ánh sáng trực tiếp.
- Cây ưa môi trường ẩm ướt nên cần tưới nước thường xuyên trong giai đoạn sinh trưởng, chỉ tưới để đảm bảo giữ ẩm cho đất. Độ ẩm không khí tối thiểu là 70%.
- Chỉ cần bón phân loãng 2 – 3 lần trong thời kỳ sinh trưởng là đủ. Sau khi hạt nảy mầm thì bón phân nồng độ 50ppm – 75ppm hàng tuần (tỷ lệ NPK là 14:2:14 hoặc 14:4:14). Sau khi cây con trưởng thành thì tăng nồng độ pha loãng lên 100ppm – 200ppm.
IV. Phương pháp nhân giống
Nhân giống hoa tố liên chủ yếu bằng cách gieo hạt, nhưng đôi khi có thể giâm cành. Nếu gieo hạt thì bạn xem lại hướng dẫn ở mục III.
Nhân giống giâm cành cũng tương đối đơn giản. Vào mùa hè giữa tháng 5 – tháng 8, chọn những cành khỏe, bỏ các lá phía dưới và cắm vào đất cát ẩm. Rễ cây bén rất nhanh, thường từ 3 – 5 ngày nhưng nên che chắn ánh nắng hợp lý, sau khi ra rễ cây có thể nhận dần ánh nắng và phát triển nhanh.