Cây trúc phát tài: Đặc điểm, ý nghĩa, giá, cách trồng & chăm sóc

Cây trúc phát tài hay còn gọi là cây tre may mắn, có tên khoa học là Dracaena sanderiana, là một loài thực vật thuộc họ Asparagaceae (họ Măng tây), có nguồn gốc từ Trung Phi như Cameroon, một loại cây trồng trong nhà và thường được trồng thành từng bó, phần gốc được ngâm trong nước. Loài này có giá trị làm cảnh cao tượng trưng cho “sự may mắn, phát tài” nên có tên may mắn, còn thân cây có nhiều đốt như cây tre nên gọi là tre may mắn, mặc dù nó không phải một loài tre.

Tên khoa học của loài này được đặt theo tên của người làm vườn người Anh gốc Đức Henry Frederick Conrad Sander (1847–1920).

I. Đặc điểm hình thái & sinh trưởng

1. Đặc điểm hình thái

Cây trúc phát tài là loài cây bụi thường xanh, cao trung bình 70 – 100cm nhưng trong tự nhiên có thể cao tới 2 mét. Thân cây mảnh, thẳng, rễ ngang.

• Các lá mọc xen kẽ hoặc gần như đối nhau, bề mặt lá có dạng giấy, lá hình mũi mác dài 13 – 23cm, rộng 1.8 – 3.2cm, mép lá thường có màu trắng hoặc trắng vàng, cuống lá dài 7.5 – 10cm. Trên lá có 3 – 7 gân chính rõ.
• Có 3 – 10 hoa mọc ở nách lá hoặc đối diện với lá phía trên, 6 bao hoa, cánh hoa hình chuông, màu tím. Nếu cây trồng dưới đất thì sau 2 – 3 năm cây sẽ ra hoa màu trắng với nhị hoa màu trắng mọc ra từ ống hoa.
• Quả mọng có hình cầu, màu đen.

2. Đặc điểm sinh trưởng

Trúc phát tài là loài cây gọn, thích hợp trồng trong không gian hạn chế và ở nơi có ánh sáng mặt trời gián tiếp hoặc bán râm. Ánh nắng trực tiếp có thể làm lá bị vàng và cháy. Nhiệt độ lý tưởng nhất là 15°C – 28°C (vào mùa đông nên duy trì nhiệt độ tối thiểu > 10°C). Cây có thể chịu úng, chịu mặn, chịu lạnh, nếu trồng đất thì thích hợp trồng đất cát, nếu không thì có thể trồng thủy sinh.

II. Tác dụng & ý nghĩa của cây

1. Tác dụng

1.1. Giá trị trang trí

Cây mọc thẳng, lá dài màu xanh đậm quanh năm, lại có thể trồng thủy sinh nên nó thường được trồng trong bình hoa thủy tinh để trang trí nội thất.

1.2. Thanh lọc không khí

Cây có khả năng hấp thụ khí thải tốt, nếu đặt trong phòng ngủ không mở cửa sổ thì có thể thanh lọc không khí.

2. Ý nghĩa

Đây là một loài cây phong thủy rất ý nghĩa, tượng trưng cho sự thịnh vượng, may mắn, cũng như hạnh phúc. Để nó mang lại năng lượng tốt cho không gian, bạn có thể trồng nó ở hướng Đông và Đông Nam của căn phòng. Hoặc bạn cũng có thể đặt nó ở hướng Bắc và vị trí Văn Xương của mình, trong đó hướng Bắc thuộc Thủy tượng trưng cho trí tuệ, sinh lực.

Ngoài ra số lượng cây trong một chậu cũng mang những ý nghĩa khác nhau như:

• 2 cây tượng trưng cho tình yêu và hạnh phúc.
• 3 cây tượng trưng cho Phúc – Lộc – Thọ.
• 5 hoặc 7 cây tượng trưng cho sức khỏe.
• 6 hoặc 8 cây tượng trưng cho thịnh vượng, giàu có.
• 9 cây tượng trưng cho thành công trong sự nghiệp, chúc may mắn.
• 21 cây tượng trưng cho sự hòa hợp và phước lành cho cả nhà.

III. Hướng dẫn trồng & chăm sóc cây

1. Trồng cây

Có hai cách trồng cây, một là trồng dưới nước, hai là trồng trên đất. Nếu mua về đã có rễ dài thì có thể trồng trực tiếp xuống đất, nếu chỉ có thân tre thì cần ngâm trong nước một thời gian cho cây ra rễ rồi mới trồng vào chậu, hoặc trồng luôn trong nước nhưng cần loại bỏ lá ở gốc, sau đó cắt gốc thành những vết chéo để tăng khả năng hấp thụ nước. Trước khi ra rễ 3 – 4 ngày thì phải thay nước, có thể cho hai cục than nhỏ vào để lọc tạp chất. Sau nửa tháng, về cơ bản bạn có thể nhìn thấy rễ sợi màu trắng.

Sau khi rễ phát triển, nếu chọn trồng trong nước thì không nên thay nước thường xuyên vào thời điểm này. Tốt nhất nên dùng nước giếng, nếu là nước máy thì phải mất 1 ngày mới lắng, nước phải sạch, không có dầu mỡ, nước bẩn và nước cứng. Nếu bạn muốn trồng nó trong đất thì đợi cho đến khi rễ phát triển nhiều hơn, sử dụng đất thịt pha cát hoặc đất than bùn + đất vườn tỷ lệ 1:1 làm đất trồng, trồng 3 – 4 cây trong mỗi chậu. Sau đó chỉ cần tưới một ít nước mỗi ngày để giữ ẩm cho đất.

2. Chăm sóc cây

Nhiệt độ thích hợp cho sự phát triển của cây là 20 – 35°C. Ngoài ra cần chú ý 2 năm thay chậu và đất 1 lần, bón phân lỏng axit humic 15 ngày/ lần. Nếu trồng thủy sinh thi cứ 3 – 4 tuần nhỏ thêm một lượng nhỏ dung dịch dinh dưỡng để giữ cho lá luôn xanh.

Nếu trồng cây ngoài vườn thì cần làm lưới che nắng cao 1.7 – 1.8m, tỷ lệ che nắng 75% để tạo môi trường bán râm, khuếch tán ánh sáng mặt trời. Tránh ánh nắng trực tiếp mạnh vào mùa hè nếu không lá sẽ bị xù xì, cháy sém, sinh trưởng yếu, thiếu độ bóng. Trong thời kỳ sinh trưởng, đất phải luôn được giữ ẩm, phun hoặc rưới nước lên lá thường xuyên để tăng độ ẩm không khí.

2.1. Bón phân

Sau 20 ngày trồng cây sẽ bắt đầu phát triển bộ rễ mới, có thể bón phân chuồng tùy theo sự phát triển của cây con, bón thúc bằng phân hỗn hợp. Khi cây phát triển đến độ cao 35 – 45 cm, các chất dinh dưỡng cần thiết sẽ cũng tăng, đây là giai đoạn đầu của quá trình sinh trưởng nên cần bón thúc lại, ưu tiên phân đạm và kali kết hợp các chất hỗ trợ thực vật như nechophyllin để thúc đẩy sinh trưởng cân đối, lá dày thân dày, tăng sức đề kháng.

2.2. Kiểm soát sâu bệnh

Cần chú ý thoát nước vào những ngày mưa, chống hạn vào những ngày khô, chống sương giá vào những ngày lạnh. Trồng ở vườn thì nên che chắn bằng lưới che nắng, nếu không bọ cánh cứng bay vào đẻ trứng và sinh sản, còn sâu đục thân ít. Dù vậy vẫn cần chú ý các loại bệnh thường gặp như:

2.2.1. Bệnh than

Đây là một loại bệnh nghiêm trọng, thường xuất hiện khi đất không thoáng khí, thoát nước kém, cây mọc rậm rạp và nhiệt độ, độ ẩm cao. Bệnh chủ yếu gây hại trên lá và thân. Ở giai đoạn đầu, vết bệnh màu nâu xám xuất hiện ở đầu hoặc mép lá sau lan ra toàn bộ lá. Để phòng ngừa thì cần dọn dẹp vườn, thoát nước sau mưa, không nên bón quá nhiều phân đạm.

Ngoài ra nên phun xen kẽ 75% chlorothalonil + 70% bột tan thiophanate (1:1) tỷ lệ 1:800 – 1000 lần nước, hoặc 50% hỗn hợp thiophanate 1: 800 lần nước hoặc 25% bột thấm cacbonatlin 1:500 lần, hoặc 1:1500 lần dung dịch 69% kẽm mangan Anker + 75% chlorothalonil (1:1), phun liên tục 3 – 4 lần, định kỳ 10 ngày/ lần.

2.2.2. Thối thân

Bệnh này xảy ra khi nhiệt độ và độ ẩm cao. Lá ở gốc thân cây chuyển sang màu vàng; gốc bị thối, vàng và mềm; mặt trong thân chuyển sang màu đỏ. Khi gặp bệnh này, bạn cần loại bỏ cây bệnh hoặc ngâm vết cắt thân bằng dung dịch Hydromycin 88% tỷ lệ 1:1000 lần  nước trong 24 giờ.

2.2.3. Bệnh đốm lá

Vết bệnh ban đầu có dạng đốm nâu viền vàng; sau khi lan rộng, vết bệnh gần như tròn, tâm màu xám, viền màu nâu sẫm, xung quanh màu vàng. Để phòng ngừa, không nên trồng quá dày đặc cũng như giữ không khí lưu thông và có ánh sáng. Ngoài ra ở giai đoạn đầu của bệnh có thể sử dụng bột Kebangjing 42% tỷ lệ 1:3000 lần nước, hoặc 88% mycin tỷ lệ 1:1000 lần nước, hoặc 25% đồng hydrazine tỷ lệ 1:800 lần nước phun 5 – 7 ngày/lần và phun liên tục 2 – 3 lần.

2.2.4. Thối rễ

Ở giai đoạn đầu sử dụng dung dịch 70% thiophanate methyl 1:1000, 5 – 7 ngày sau sử dụng dung dịch 58% thiophanate methyl mangan kẽm 1:1000 lần, sau 5 – 7 ngày tiếp tục sử dụng 75% thiophanate methyl 1:1000 lần.

3. Nguyên nhân lá bị vàng

1. Lá non có màu vàng sẫm và xỉn màu, cành nhỏ và có màu xanh vàng, chồi mới co lại và không mọc dài chứng tỏ tưới nước quá nhiều.
2. Đầu hoặc mép lá khô, chuyển dần sang màu vàng và rụng dần từ dưới lên trên chứng tỏ thiếu nước.
3. Màu vàng cháy do nắng gay gắt.
4. Màu vàng nhạt do lá không nhận đủ ánh sáng tự nhiên.
5. Lá dày nhưng vàng chủ yếu do bón phân quá nhiều.

IV. Phương pháp nhân giống

Chủ yếu nhân giống trúc phát tài bằng phương pháp giâm cành. Đầu tiên cắt bỏ những cành ngọn hoặc chồi bên dài khoảng 15 – 20cm (có 4 – 5 đốt), sau đó cắm thẳng vào đất cát, tưới nước 1 ngày/ lần để giữ ẩm cho đất.Phải mất 3 0- 35 ngày cành giâm mới ra rễ. Thời điểm giâm cành thích hợp nhất là từ cuối tháng 1 đến đầu tháng 4.